Uzależnienia - o alkoholiźmie słów kilka

Alkoholizm w kontekscie historycznym możemy rozpatrywać dwojako: jako używanie środków alkoholowych i uzależnienie od alkoholu. Ważne : używanie alkoholu nie jest tożsame z alkoholizmem.


Pierwsze informacje o uzależnieniach od alkoholu pochodzą z lat 1936-1938. Odnotowan wówczas 19 przypadków zgonów z powodu zatrucia etanolem!!!

Najwcześniej problematyka uzależnień zajęła się medcyna. W latach 40-stych dwudziestego wieku uznano alkoholizm za chorobę. Pierwsza koncepcja alkoholizmu pochodzi od E.M. Jellinka. Mianem tym określił używanie napojów alkoholowych, przyczyniające się do szkód indywidualnych, społecznych lub jednych i drugich.
T. Kulisiewicz zespołem zależności alkoholowych nazwał utratę kontroli nad piciem ( niemozność przerwania raz rozpoczętego picia w dowolnym, z góry obranym momencie) oraz niemożność utrzymania przez dłuższy czas abstynencji ( stwarzającą konieczność poszukiwania alkoholu, niekiedy za wszelką cenę).

Obecnie w medycynie mamy definicję jedną dla dwóch uzależnień, od alkoholu i od narkotyków. Uzależnienie od środków psychoaktywnych to według Światowej Organizacji Zdrowia zespół złożony z objawów behawioralnych, fizjologicznych i zmian procesów poznawczych, które pojawiają się w toku wielokrotnego używania srodka. Zespół ten charakteryzuje się silną potrzebą zażywania środka, trudnościami kontrolowania tego zachowania, uporczywym używaniem wbrew szkodliwym następstwom, przedkładaniem przyjmowania środka ponad inne zajęcia i zobowiązania, zwiększona tolerancją, a niekiedy występowaniem objawów zespołu abstynencyjnego.

Z puntku widzenia psychologii alkoholizm postrzega się jako zaburzenia zahowania i funkcji społecznych. Ciekawą koncepcję stworzył J. Melibruda, który łączy w niej charakterystykę przyczyn i objawów choroby. Jego zdaniem na chorobę alkoholową składaja sie trzy składniki :
1. nałogowe regulowanie uczuć ( wywoływani stanu euforii i redukcja napięcia za pomocą sybstancji chemicznych)
2. mechanizm iluzji i zaprzeczenia ( zniekształcenie procesów umysłowych uzaleznionego poprzez wytworzenie mechanizmów obronnych uniemożliwiających identyfikację choroby)
3. podwójne JA .


Na koniec opiszę fazy ( stadia) przebiegu uzależnienia od alkoholu ( takie stadia wyróżnia się w uzależnieniach od narkotyków):
1. faza pierwsza : używanie większej ilości alkoholu niz reszta towarzystwa, szukanie okazji do zażywania, nieumiejętne radzenie sobie z napięciem psychicznym, obniżenie tolerancji na stres, w okresie abstynencji pojawia się silne napięcie psychiczne, amnezja alkoholowa, kac. Wzrasta tolerancja na środek, co powoduje zwiekszenie jego dawek.
Stadium to dzieli się na dwa okresy: okazjonalnego zażywania i stałego zażywania.
2. faza druga : poranne samotne picie, ukradkowe picie na przyjęciach, szybkie picie. uzależnionego dręczy poczucie winy, dlatego unika rozmów o alkoholu.
3. faza trzecia : utrata kontroli, racjonalizacja zachowania w związku z piciem, utrata szacunku do siebie, system izolacji, zachowania agresywne,
4. faza czwarta : całkowita degeneracja społeczna oraz wyniszczenie fizyczne uzaleznionego.


Informacje z książki D. Zaworska - Nikoniuk, Metody pomocy i samopomocy w uzależnieniach, Toruń, 2001