Czym są meningokoki?
Meningokoki, a dokładniej dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (Neisseria meningitidis), to bakterie gram ujemne o ziarenkowatym kształcie, które zagrażają zdrowiu i życiu każdego, niezależnie od wieku czy płci. Jednak ze względu na niedostatecznie rozwinięty układ odpornościowy najczęściej chorują dzieci przed ukończeniem 1. roku życia, a także dorośli z osłabionym układem immunologicznym. Wyróżnia się kilkanaście grup serologicznych tych bakterii, z czego za objawy chorobowe najczęściej odpowiadają serotypy A, B, C, Y i W. Decydując się na szczepienie meningokoki serotypu B są najistotniejsze – zwykle przeciwko nim skierowane są trzy dawki preparatów, a dla pozostałych jedna. Większość z nich podaje się przed ukończeniem szóstego miesiąca życia.
Jak dochodzi do zakażenia meningokokami?
Do zakażenia meningokokami dochodzi drogą kropelkową – cząsteczki bakterii unoszą się w powietrzu zanurzone w drobinkach płynów ustrojowych (śliny, wydzieliny nosowej) uwalniających się z organizmu w czasie kaszlu czy kichania. Bakterie te mogą jednak osiadać się na przedmiotach. Aby doszło do zakażenia, nie musimy więc mieć bezpośredniego kontaktu z osobą chorą. Co więcej, również osoby zdrowe, u których nie doszło do rozwoju infekcji, mogą przenosić meningokoki. Niemniej jednak w większości przypadków do zakażenia dochodzi po bliskim kontakcie z nosicielem – jest to infekcja cechująca się stosunkowo niską zaraźliwością.
Jakie choroby wywołują meningokoki?
Infekcja meningokoków często przypomina grypę. Po kilku dniach od kontaktu z bakterią może pojawić się gorączka, bóle mięśni i stawów, niekiedy wymioty. Objawy te zwykle nie są groźne, bywają mylone z innymi schorzeniami i mogą ustąpić samoistnie. Jednak poważne zagrożenie stanowi dalszy postęp choroby i związane z nim powikłania. Do takich zagrożeń należą m.ni. zapalenie:
- stawów;
- płuc;
- gardła;
- mięśnia sercowego, wsierdzia lub osierdzia;
- szpiku kostnego;
- ucha środkowego.
W skrajnych przypadkach rozwija się zapalenie opon mózgowo rdzeniowych, a nawet sepsa – bezpośrednie zagrożenie dla życia. W przebiegu ciężkiej choroby meningokokowej może dochodzić także do rozwoju zespołu Waterhouse-Friderichsena, czyli posocznicy z krwotokiem do nadnerczy, zwykle obustronnym.
Leczenie ciężkiej postaci infekcji meningokoków obejmuje antybiotykoterapię w warunkach szpitalnych. Wczesne rozpoznanie choroby i podjęcie leczenia zwiększa prawdopodobieństwo powrotu do zdrowia, jednak śmiertelność wciąż jest bardzo wysoka. Szacuje się, że spośród ok. 1,2 mln zachorowań na świecie przeszło 130 tys. prowadzi do zgonu. Ponadto meningokoki mogą pozostawiać trwałe powikłania, takie jak np.:
- zaburzenia neurologiczne, m.in. padaczka;
- upośledzenie słuchu;
- amputacja palców w wyniku zmian martwiczych;
- uszkodzenie nerek, stawów, kości;
Dlaczego szczepienie na meningokoki nie jest refundowane?
Ze względu m.in. na regulacje prawne i zmienne statystyczne dotyczące zachorowań na danych obszarach świata, Kalendarz Szczepień jest aktualizowany każdego roku. Obecnie w Polsce szczepienie przeciw meningokokom nie jest obowiązkowe, jednak należy do działań zalecanych przez Ministerstwo Zdrowia.
W Europie choroba meningokokowa uznawana jest za stosunkowo rzadką. W Polsce rocznie stwierdza się ok. 150–200 przypadków zachorowań. Wiedz jednak, że np. szczepienie przeciw pneumokokom nie było w Polsce refundowane przed 2016 rokiem, chociaż praktykowało je wiele państw europejskich. Nie oznacza to jednak, że zagrożenie nie istniało. Również w przypadku meningokoków trzeba pamiętać, że pomimo niewielkiej ilości zachorowań ostra postać choroby meningokokowej jest najgroźniejszym schorzeniem zakaźnym występującym u ludzi, zwłaszcza u małych dzieci.
Więcej na temat szczepień ochronnych znajdziesz na stronie internetowej https://enelsklep.pl/
Źródła:
- https://szczepienia.pzh.gov.pl/kalendarz-szczepien-2022-2/
- https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/meningokoki/
- https://www.medonet.pl/ciaza-i-dziecko/choroby-dzieciece,meningokoki---objawy--leczenie--szczepionka-na-meningokoki,artykul,1632217.html
- https://www.mp.pl/szczepienia/specjalne/186451,czy-szczepienie-przeciwko-meningokokom-powinno-byc-obowiazkowe
