Gdy maluch zaczyna chodzić wszystko go interesuje, wszystko chce zobaczyć i dotknąć. Nie zna jeszcze zagrożeń, więc nie zważając na nic sięgnie po kubek z gorącą kawą, garnek z zupą czy świecące się żelazko i nieszczęście gotowe. Zawsze trzeba przyjąć, że oparzenie u dziecka jest o wiele poważniejsze niż się wydaje. Spowodowane jest to faktem, że skóra dziecka jest dużo cieńsza niż dorosłego, ma cieńszy naskórek i mniejszą ilość tkanki podskórnej, więc nawet powierzchowne oparzenie sięga dużo głębiej.
Oparzenie może powstać już przy oddziaływaniu na skórę temperatury powyżej 55 st. C. Wtedy nieodwracalnie zostaje uszkodzone białko tkankowe, co prowadzi do martwicy.
Ocena oparzenia u dziecka
W zależności od stopnia głębokości uszkodzenia skóry wyróżniamy 4 stopnie oparzeń:
- I stopnia – widoczny jest rumień, poparzone miejsce piecze i boli, może powstać lekki obrzęk.
- II stopnia – oprócz zaczerwienienia pojawia się obrzęk i pęcherze wypełnione płynem surowiczym, dziecko odczuwa silny ból.
- III stopnia – uszkodzone zostają głębsze tkanki skóry, powstają żółte i białoszare strupy, a następnie blizny, oparzenie jest bolesne, a skóra niewrażliwa na dotyk.
- IV stopnia – najpoważniejszy stopień oparzenia, zwęglenie skóry, która ulega martwicy, a wraz z nią tkanki i mięśnie pod nią, aż do kości.
Natychmiastowe i prawidłowe udzielenie dziecku pierwszej pomocy może zahamować proces uszkadzania tkanek i nie dopuścić do powstania głębszych oparzeń III i IV stopnia.
Ważna jest też powierzchnia oparzenia. U niemowląt i dzieci do lat 5 oblicza się ją na podstawie tzw. „reguły piątek” (wielokrotności 5). Według niej głowa to 20% powierzchni ciała, każda noga 15%, a ręka 10%.
Pierwsza pomoc w przypadku oparzenia u dziecka
Oparzenie spowodowane jest działaniem wysokiej temperatury na skórę. Aby zahamować proces uszkadzania tkanek należy więc zniwelować działanie wysokiej temperatury na skórę poprzez obniżenie jej. Najczęściej oparzenia u dziecka powstają na skutek wylania na siebie gorącego płynu lub dotknięcia się do rozgrzanego przedmiotu. Pierwszym krokiem jest więc jak najszybsze przerwanie kontaktu ze źródłem ciepła.
- Natychmiast zabierz dziecko od źródła ciepła – odsuń od rozgrzanego piekarnika, wyłącz gotującą się wodę.
- Schłodź oparzone miejsce – najlepiej letnią (o temp. ok. 20 st. C), a nie bardzo zimną czy lodowatą wodą. Polewaj ranę pod bieżącą wodą. Gdy poparzeniu uległa większa powierzchnia ciała schładzaj dziecko polewając je prysznicem przez kilka do kilkunastu minut.
- Opatrz ranę – osusz oparzenie, połóż na nim jałową gazę i owiń bandażem. Nie zaklejaj plastrem, ponieważ oparzenie zwykle nie ma wyraźnych granic i możesz nakleić go na uszkodzonej skórze, co będzie bardzo bolesne przy jego odrywaniu. Przed nałożeniem opatrunku możesz schłodzić i nawodnić ranę opatrunkiem hydrożelowym lub maścią hydrożelową. Zanim nałożysz kompres poczekaj aż maść się wchłonie.
- Podaj środek przeciwbólowy – np. paracetamol czy ibuprofen, złagodzi on ból, zadziała przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie.
- Wezwij karetkę – w przypadku oparzeń III i IV stopnia lub udaj się do lekarza, gdy oparzenie jest I lub II stopnia.
Tego nie rób przy oparzeniu u dziecka:
nie zrywaj ubrania – jeśli nie da się zdjąć warstwy ubrania przylegającej do skóry schładzaj oparzone miejsce lejąc wodę na ubranie. Nie odrywaj go na siłę, bo możesz zerwać je razem ze skórą uszkadzając ją bardziej niż samo oparzenie.
nie smaruj rany tłuszczem – tworzy on nieprzepuszczającą powietrza warstwę na skórze, a więc utrudnia odprowadzanie z niej ciepła, co tylko pogarsza stan rany i zwiększa ból. Ranę po oparzeniu należy natłuszczać, ale dopiero po ok. 24 godzinach od wypadku i środkami nawilżającymi (pantenol, aloes), a nie tłuszczem zwierzęcym takim jak masło i smalec czy białkiem jaja.
nie przebijaj pęcherzy – uniesiony płynem surowiczym naskórek stanowi naturalny opatrunek dla uszkodzonej skóry. Gdy pozbawisz ją tej ochrony w ranę może wdać się zakażenie.
nie schładzaj oparzenia lodem – w ten sposób możesz doprowadzić do wstrząsu termicznego i głębszego uszkodzenia tkanek skóry.
Co na oparzenia u dziecka?
W aptekach dostępne są hydrożelowe maści i opatrunki na oparzenia, które możesz zastosować od razu po schłodzeniu uszkodzonej skóry wodą. Skutecznie działa również pianka z pantenolem, który także nakłada się zaraz po schłodzeniu oparzonego miejsca wodą. Warto mieć te produkty w domowej apteczce.
Oparzenia I stopnia i lekkie oparzenia II stopnia można leczyć domowymi sposobami na oparzenia. Wypróbuj więc maść nagietkową i żel aloesowy. Możesz też zrobić napar z rumianku lub czarnego bzu, które działają antyseptycznie i regenerująco. Napar schłodź do temperatury pokojowej i przemywaj nim ranę kilka razy dziennie.
Bez względu jednak na stopień oparzenia każde oparzenie u dziecka lepiej jest skonsultować z lekarzem, aby upewnić się, że nie doszło do głębszego uszkodzenia skóry i zastosować odpowiednie leczenie. Gdy pojawią się pęcherze wizyta jest niezbędna. Domowe sposoby zastosuj dopiero po wizycie u specjalisty.
Oparzenia u dziecka – zapobiegaj!
- nigdy nie jedz ani nie pij gorących potraw i napojów trzymając dziecko na kolanach;
- zrezygnuj z obrusów i innych nakryć – dziecko może je pociągnąć i ściągnąć na siebie stojące na obrusie gorące potrawy;
- nie pozwalaj maluchowi zbliżać się do włączonego żelazka, piekarnika czy kuchenki;
- schowaj wszelkie środki chemiczne poza zasięgiem dziecka – kolorowe kapsułki do pralki czy zmywarki maluch może uznać za cukierki i wziąć je do buzi. Nie wlewaj też płynnych detergentów do butelek po napojach – dziecko nie zrozumie czemu z tej butelki nie może się napić skoro widzi, że z takiej samej butelki rodzice czasami piją napój;
- zabezpiecz wszystkie gniazdka elektryczne – raczkujący malec może coś w nie włożyć i poparzyć się prądem.
- powtarzaj dziecku, że coś jest gorące i nie można się do tego zbliżać!
