Kolagen – co to takiego?
Kolagen jest jednym z głównych białek budulcowych naszej skóry. Znajduje się także w kościach, ścięgnach, więzadłach, naczyniach krwionośnych i pozostałej tkance łącznej, stanowiąc około 30% wszystkich protein w ciele człowieka. Wyróżnia się blisko 30 typów kolagenu (w zależności do źródła 28 lub 29), przy czym wszystkie je łączy charakterystyczna budowa. Trójhelikalna struktura składa się z aminokwasów – glicyny, proliny, hydroksyproliny i hydroksylizyny, które nadają molekułom dużą wytrzymałość i elastyczność [1,2]. Ważną cechą kolagenu jest też możliwość wiązania cząsteczek wody. To dzięki niej włókna skóry właściwej zachowują swoją sprężystość [3].
Organizm człowieka potrafi produkować kolagen, choć w miarę upływu lat ten proces staje się coraz mniej wydajny. Synteza kolagenu zaczyna spadać po 25. roku życia i całkowicie ustaje po 60. roku życia, co wynika m.in. z zaburzonego funkcjonowania fibroblastów [4].
Rola kolagenu w organizmie. Jak kolagen wzmacnia skórę i włosy?
Białko kolagenowe jest niezwykle istotne przede wszystkim dla skóry i włosów [1]. W miarę obniżania się poziomu kolagenu skóra stopniowo traci jędrność i elastyczność, staje się odwodniona, co jest przyczyną zmarszczek i bruzd. Pogorszeniu się kondycji skóry sprzyja też ekspozycja na promieniowanie UV, zmiany temperatur, ale też obecność w organizmie wolnych rodników.
Obniżony poziom kolagenu promuje wypadanie włosów. Poprzez stosowanie suplementacji kolagenowej oraz stymulowania naturalnej syntezy tego białka można dostarczyć aminokwasów, które odżywiają cebulki włosów, zapewniając ich zdrowie i wzrost. W literaturze wskazuje się, że peptydy kolagenowe pobudzają czynniki odpowiedzialne za wzrost włosów (m.in. IGF-1, VEGF, KRT27 i GPRC5D) i hamują czynnik TGF-beta 1, odpowiedzialny m.in. za hamowanie wzrostu włosów [5,6].
Jak dostarczyć kolagen wraz z pożywieniem?
Najprostszym sposobem na uzupełnienie poziomu kolagenu jest dodanie do diety takich produktów, jak mięso, ryby, podroby, czy galarety na bazie naturalnej żelatyny. Warto też sięgnąć po kolagen na włosy i skórę, który zawiera skoncentrowane, hydrolizowane peptydy o wysokiej biodostępności. Dzięki procesowi hydrolizy uzyskuje się mniejsze cząsteczki białka, które łatwiej wchodzą w interakcje z otaczającymi je tkankami [7].
Skutecznym sposobem na zwiększenie produkcji endogennego kolagenu jest spożywanie produktów bogatych w witaminę C, która jest niezbędna do prawidłowej syntezy białka kolagenowego. Stanowi składnik potrzebny do przemiany proliny w hydroksyprolinę i lizyny w hydroksylizynę. Okazuje się, że niewystarczająca podaż witaminy C nie tylko prowadzi do zmniejszenia syntezy kolagenu, ale też zmniejsza jego sieciowanie [8]. Dlatego w diecie powinny znaleźć się przede wszystkim takie warzywa i owoce, jak papryka, brukselka, brokuły, pomidory, truskawki, czy kiwi.
Jak wybierać kolagen na włosy, skórę i paznokcie?
Wybierając kolagen na włosy, skórę i paznokcie, warto zwrócić uwagę na pełny skład produktu. Obecność biotyny wpływa korzystnie na kondycję włosów, skóry i paznokci, wzmacniając ich strukturę. Przeciwutleniacze – witaminy C, E usprawniają usuwanie wolnych rodników z organizmu. Ekstrakt z jagód acai wykazuje właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne [9]. Wysoką skutecznością wyróżniają się suplementy diety zawierające kolagen Verisol. To opatentowany hydrolizat bydlęcego kolagenu typu 1. Suplementy kolagenowe przynoszą najwięcej korzyści, kiedy stosuje się je regularnie przez minimum kilka miesięcy.
Produkty zawierające kolagen są zalecane przede wszystkim osobom, które chcą zadbać o jędrność i elastyczność skóry oraz wzmocnić włosy. Stanowią skuteczne uzupełnienie zdrowej i zbilansowanej diety.
Bibliografia:
- Nowicka-Zuchowska A. i in., Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru, Lek w Polsce, vol. 29, nr 11/12’19 (342/343),
- Kaziród K. i in., Suplementacja kolagenem - czy przynosi realne korzyści?, Quality in Sport. 2023;13(1):88-107;
- Morąg M. i in., Budowa, właściwości i funkcje kolagenu oraz elastyny w skórze, Journal of Health Study Medicine, 2017 (2);
- Jabłońska M. J., Wpływ kolagenu na skórę, kości oraz stawy, Lek w Polsce, vol. 30, nr 06/07’20 (349/350);
- Hwang SB, Park HJ, Lee BH. Hair-Growth-Promoting Effects of the Fish Collagen Peptide in Human Dermal Papilla Cells and C57BL/6 Mice Modulating Wnt/β-Catenin and BMP Signaling Pathways. Int J Mol Sci. 2022;23(19):11904. Published 2022 Oct 7;
- Lee JO, Kim Y, Lee JM, et al. AP collagen peptides (APCPs) promote hair growth by activating the GSK-3β/β-catenin pathway and improve hair condition. Exp Dermatol. 2024;33(7):e15137;
- Inacio PAQ, Chaluppe FA, Aguiar GF, Coelho CF, Vieira RP. Effects of Hydrolyzed Collagen as a Dietary Supplement on Fibroblast Activation: A Systematic Review. Nutrients. 2024;16(11):1543. Published 2024 May 21;
- Janecka A., Właściwości, formy i działanie biologiczne witaminy C w terapiach skórnych, Aesthetic Cosmetology and Medicine 1 / 2023 / vol. 12;
- Laurindo LF, Barbalho SM, Araújo AC, et al. Açaí (Euterpe oleracea Mart.) in Health and Disease: A Critical Review. Nutrients. 2023;15(4):989. Published 2023 Feb 16.
